Tranh chấp đất đai được đánh giá là dạng tranh chấp phức tạp và chiếm lượng lớn trong các tranh chấp dân sự hiện nay. Để giải quyết tốt loại tranh chấp này đòi hỏi việc phối hợp chặt chẽ từ nhiều cơ quan chức năng.

Phiên tòa tranh chấp đất đai được Tòa án nhân dân huyện Phụng Hiệp xét xử.

Chín tháng đầu năm 2021,ảiquyếttốtcctranhchấpđấtđtỷ lệ tỷ số ma cao dù tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng toàn tỉnh tiếp nhận gần 4.000 vụ việc tranh chấp dân sự (tăng 2% so cùng kỳ), trong đó có nhiều vụ tranh chấp liên quan đến đất đai.

Thực tế cho thấy, đa số các vụ tranh chấp đất đai có tính chất phức tạp bởi mâu thuẫn thường phát sinh trong nội bộ gia đình, hàng xóm láng giềng, tranh chấp diễn ra trong thời gian dài, nhiều thế hệ. Bên cạnh đó, công tác xác minh, thu thập nguồn gốc đất gặp nhiều khó khăn, chính sách có nhiều thay đổi qua các thời kỳ... Khi xảy ra tranh chấp, nhiều trường hợp không hợp tác, gây khó khăn trong quá trình giải quyết.

Vừa qua, ngày 28-10, Tòa án nhân dân huyện Phụng Hiệp mở phiên tòa xét xử vụ án dân sự giữa nguyên đơn ông H. và bà T. với bị đơn là bà N. và ông V., cùng đăng ký thường trú tại xã Tân Phước Hưng, huyện Phụng Hiệp.

Theo nội dung tranh chấp, nguyên đơn là ông H., bà T. yêu cầu bị đơn trả lại phần đất lấn chiếm có diện tích theo đo đạc thực tế là 661,5m2, với lý do vị trí giáp ranh giữa hai bên trước đây là con mương mỗi bên sử dụng phân nửa, do phía bị đơn tự ý lấp một phần con mương sau đó còn lấn sang phần đất của nguyên đơn. Tuy nhiên, phía bị đơn phản tố và cho rằng việc mình sử dụng đất đúng theo diện tích đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không lấn ranh nên không đồng ý trả đất cho nguyên đơn. Do hai bên không thỏa thuận được nên phát sinh tranh chấp và khởi kiện ra tòa để giải quyết.

Tại tòa, nguyên đơn chấp nhận cho bị đơn ổn định, sử dụng phần đất mà bị đơn đã xây nhà, phần đất còn lại yêu cầu bị đơn trả lại, nhưng phía bị đơn vẫn không đồng ý. Qua nghiên cứu hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc bị đơn trả lại cho nguyên đơn diện tích phần đất tại các vị trí đã lấn chiếm, đồng thời cho bị đơn tiếp tục ổn định, sử dụng phần đất với diện tích 418,3m2.

Còn vào tháng 4-2021, Tòa án nhân dân tỉnh đã xử phúc thẩm vụ tranh chấp của ông D., ngụ huyện Châu Thành A, khởi kiện ông L. ở cùng địa phương. Ông D. cho biết ông có nhận chuyển nhượng phần đất có diện tích 520m2 và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tọa lạc tại thị trấn Một Ngàn. Tuy nhiên, do không ở đây thường xuyên nên trong quá trình sử dụng, ông L., ở giáp ranh xây hàng rào và trồng cây lấn sang phần đất của ông D., từ đó ông D. khởi kiện yêu cầu ông L. hoàn trả lại phần đất lấn chiếm.

Theo chia sẻ của một số thẩm phán, hiện nay để đảm bảo chất lượng xét xử, đúng trình tự thủ tục luật định, đối với các vụ việc tranh chấp đất đai, tòa phải tiến hành xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ, định giá tài sản... Trong khi đó trên thực tế, nhiều đương sự trong các vụ tranh chấp đất đai thường gay gắt, không lên tòa khi có giấy mời. Thậm chí có đương sự cố tình ngăn cản thẩm phán thực hiện theo tố tụng như: xem xét tại chỗ, đo đạc, thẩm định giá… Điều này khiến cho việc hoàn thiện hồ sơ mất rất nhiều công đoạn, thủ tục và kéo dài thời gian.

Theo bà Ngô Thị Tám, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thành phố Ngã Bảy, các vụ việc tranh chấp liên quan đến đất đai thường liên quan đến nhiều người, đến công tác quản lý nhà nước cũng như quy định pháp luật trong từng thời kỳ lịch sử khác nhau. Kết quả giải quyết có thể ảnh hưởng, tác động lớn đến quyền, lợi ích của các bên đương sự, bởi vậy việc giải quyết loại án này đòi hỏi phải khách quan, toàn diện và thận trọng để tránh sai sót dẫn đến khiếu kiện phức tạp, kéo dài. “Khi kiểm sát giải quyết tranh chấp liên quan đến đất đai, kiểm sát viên luôn cố gắng thu thập đầy đủ, nghiên cứu nắm chắc hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đất đai qua các thời kỳ và hướng dẫn, quy chế nghiệp vụ; các án lệ được công bố để áp dụng chính xác, phù hợp”, bà Tám cho biết.

Để nâng cao chất lượng giải quyết các tranh chấp đất đai, theo Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Trương Đình Nghệ, về phía ngành tòa án đang tiếp tục đẩy mạnh công tác hòa giải trong giải quyết các vụ tranh chấp, đặc biệt là áp dụng hiệu quả Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án; thường xuyên tổ chức trao đổi nghiệp vụ giữa các cấp và tạo điều kiện cho các thẩm phán trao đổi, học tập kinh nghiệm thực tế về công tác giải quyết án. Đồng thời, kiến nghị các cơ quan chức năng kiểm soát chặt chẽ hơn nữa việc quản lý, đo đạc, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… để hạn chế những vụ việc tranh chấp xảy ra.                       

Bài, ảnh: Đ.BẢO