Sản phẩm của HTX Cựu chiến binh Mộc Châu được bày bán tại Hội chợ Nông sản an toàn.

Vì vậy,ầntỷđồngđểpháttriểnhợptácxãkết quả vđqg đức thời gian tới cần huy động các nguồn lực và có cơ chế phù hợp để hỗ trợ cho HTX phát triển.

Hơn 13.214 tỷ đồng vốn hoạt động HTX

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), tổng số vốn hoạt động của HTX nông nghiệp là 13.214,6 tỷ đồng. Phần lớn các HTX đều thiếu vốn đầu tư sản xuất kinh doanh, do vốn của các HTX thấp, nhưng lại tập trung chủ yếu vào tài sản cố định và thành viên nợ HTX; thành viên góp vốn ít, trong khi đó HTX tiếp cận vay vốn của các tổ chức tín dụng khó khăn.

Nhìn chung tài sản của HTX hạn chế, chỉ có một số HTX có liên kết, được đầu tư từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX (Quỹ HTX) và có vốn góp của thành viên tương đối lớn, thì có điều kiện đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật nên hoạt động sản xuất kinh doanh được mở rộng, hiệu quả được nâng cao. Số còn lại, rất nhiều HTX không có điều kiện để phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật nên hoạt động sản xuất kinh doanh có nhiều khó khăn, hiệu quả thấp. Hiện tổng số tài sản của HTX nông nghiệp là 12.772,7 tỷ đồng; tài sản bình quân của mỗi HTX là 1,14 tỷ đồng.

Không những vậy, nợ đọng của các HTX trước thời điểm 1/7/2013 khoảng 75,2 tỷ đồng. Ngoài ra, các thành viên còn nợ đọng HTX hơn 140 tỷ đồng, làm cho các HTX gặp khó khăn về vốn hoạt động, chủ yếu ở các tỉnh, thành phố Hà Nội, Quảng Ninh, Quảng Nam…

Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, phần lớn các HTX thiếu vốn và cơ sở hạ tầng kỹ thuật nghèo nàn, nên việc tổ chức sản xuất kinh doanh và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật gặp nhiều khó khăn. Nhiều HTX có lượng thành viên quá lớn và chỉ thực hiện các dịch vụ đầu vào cho thành viên là chủ yếu. Một số HTX đăng ký lại mang tính hình thức, chưa thay đổi phương thức hoạt động dẫn đến hiệu quả hoạt động HTX của các HTX không cao, thu nhập của thành viên thấp.

Ông Ma Quang Trung, Cục trưởng Cục kinh tế hợp tác (Bộ NN&PTNT) cho rằng, đến hết năm 2017 chỉ có gần 40% số HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả. Chất lượng hoạt động của HTX còn yếu kém, so với yêu cầu về phát triển HTX nông nghiệp hiện nay thì tỷ lệ này vẫn rất thấp, không đạt yêu cầu đề ra. Các HTX hoạt động kém hiệu quả thì thu nhập của các HTX và các thành viên thấp.

Tạo cơ chế huy động nguồn lực HTX

Mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2018 và Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 461 về phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX từ nay đến năm 2020. Mục tiêu chung của chương trình là phấn đấu đưa 15.000 HTX trở thành hạt nhân để liên kết với các doanh nghiệp.

Bộ NN&PTNT cho biết, theo tính toán sơ bộ, để phát triển 15.000 HTX cần phải có khoảng 21.700 tỷ đồng (bình quân mỗi HTX khoảng 1,5 tỷ đồng). Các nguồn đó sẽ được huy động từ nguồn kinh phí từ các chương trình hỗ trợ của Nhà nước theo chính sách khoảng 4.550 tỷ đồng; từ các tổ chức quốc tế như VnSat (Dự án sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới), Tổ chức Lương thực và nông nghiệp Liên hiệp quốc… khoảng 150 tỷ đồng; từ Quỹ HTX thuộc Liên minh HTX, Quỹ hỗ trợ nông dân (Hội Nông dân); các tổ chức tín dụng; vốn của doanh nghiệp khi tham gia liên kết theo chuỗi giá trị và vốn đối ứng của các HTX khoảng 17.000 tỷ đồng.

Về cơ chế huy động nguồn lực, theo Bộ NN&PTNT, để hỗ trợ tín dụng cho các HTX, đối với nguồn lực từ ngân sách nhà nước, trong đó riêng nguồn thủy lợi phí của Nhà nước, các tỉnh cần ưu tiên cho các HTX nông nghiệp tham gia hoạt động quản lý, khai thác các công trình thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng để có được khoản thu từ nguồn này.

Đối với nguồn vay từ Quỹ HTX, các địa phương cũng cần bổ sung nguồn ngân sách địa phương cho Quỹ HTX cấp tỉnh để cho các HTX vay sản xuất, kinh doanh… Cùng với đó, các HTX cần nghiên cứu thành lập định chế tài chính mới để tăng cường hỗ trợ kinh tế hợp tác, nhằm tăng khả năng huy động vốn từ thị trường và liên kết hệ thống các quỹ HTX của Liên minh HTX các tỉnh, thành, mở rộng cho vay tín dụng đối với các HTX, tổ hợp tác.

Phía các HTX cũng cho rằng, đối với nguồn lực vay từ các tổ chức tín dụng ở Việt Nam cần tiếp tục nghiên cứu tháo gỡ những khó khăn để có cơ chế giúp cho HTX tiếp cận được nguồn vốn vay theo hướng công nhận giá trị tài sản xủa HTX ở trên đất thuê, khoán là tài sản được tín chấp hoặc thế chấp để vay vốn. Đồng thời, cho vay theo hợp đồng chuỗi giá trị khép kín như: các nhu cầu dịch vụ đầu vào, tổ chức sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, trong đó ngân hàng là một thành viên của chuỗi…

Nam Khánh