Tăng khai thác dầu thô để đạt tăng trưởng năm 2015. Ảnh: ST.

Theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2015 phải khai thác nhiều hơn 400 nghìn tấn dầu thô so với năm 2014 thì mới vượt mục tiêu tăng trưởng 6,2%.

Công nghiệp khai khoáng đóng góp 9-10% vào GDP

Năm 2015, Chính phủ chỉ đặt ra chỉ tiêu khai thác 14,8 triệu tấn dầu thô. Nhưng Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6 đã yêu cầu nâng sản lượng khai thác dầu thô phải đạt và vượt tăng trưởng GDP 6,2%. Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong 6 tháng đầu năm tăng trưởng kinh tế khá cao (6,28%) có phần đóng góp quan trọng của khai thác dầu thô trong nước với sản lượng đạt 8,38 triệu tấn (đạt gần 60% kế hoạch đặt ra và cao hơn cùng kỳ năm trước là 830 nghìn tấn). Ông Hà Quang Tuyến, Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê) cho rằng: Ngành đóng góp lớn nhất vào tăng trưởng chung là chế biến, chế tạo; ngành thứ hai là bán buôn bán lẻ; ngành thứ ba là khai khoáng, trong đó khai thác dầu thô tăng khá góp phần giúp GDP tăng cao.

Dù thừa nhận công nghiệp khai khoáng đóng góp lớn vào tăng trưởng, nhưng ông Hà Quang Tuyến lại cho rằng không phải khai thác tài nguyên để có tăng trưởng và công nghiệp khai khoáng chỉ đóng góp

9-10% vào GDP, còn lại 90% là của các ngành kinh tế khác trong tổng số 21 ngành.

Ông Phạm Đình Thúy, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp (Tổng cục Thống kê) cho rằng: Công nghiệp khai khoáng đóng góp 9-10% vào GDP, tăng cao hơn năm trước. Nhưng nhìn chung, đóng góp của công nghiệp khai khoáng vào GDP cần phải giảm dần. Bởi vì chúng ta biết công nghiệp khai khoáng gồm 3 ngành chính là than, dầu, khí. Ba loại khoáng sản này ngày càng cạn, điều kiện khai thác ngày càng khó khăn. Vì thế, xu hướng là phải giảm tỷ trọng khai khoáng trong GDP. Ý thức được điều này, Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo Bộ Công Thương triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035, chú trọng phát triển công nghiệp chế biến chế tạo.

Khai thác thêm hơn 1 triệu tấn dầu thô

Nửa chặng đường kinh tế 2015 đã trôi qua, tăng trưởng GDP vẫn còn dấy lên nhiều nỗi lo, nhất là bối cảnh XK suy giảm, nông nghiệp khó khăn... Bộ Kế hoạch và Đầu tư tính toán: Nếu chỉ thực hiện khai thác theo kế hoạch được giao (14,8 triệu tấn), thấp hơn mức thực hiện năm 2014 (năm 2014 thực hiện là 15,6 triệu tấn), thì sản lượng dầu thô 6 tháng cuối năm chỉ còn 6,4 triệu tấn, giảm 24% so với 6 tháng đầu năm.

“Điều này sẽ tác động rất lớn đến tăng trưởng kinh tế, tốc độ tăng GDP cả năm 2015 khó có thể đạt mục tiêu kế hoạch đề ra” – Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định. Vì thế, để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cả năm 2015 trên 6,2%, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng cả năm 2015 phải nâng sản lượng khai thác dầu thô trong nước lên cao hơn năm 2014.

Mức tăng theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải đạt mức khoảng 16 triệu tấn (tăng khoảng 400 nghìn tấn so với thực hiện năm 2014). Con số 16 triệu tấn dầu thô này tiếp tục được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về kết quả cuộc họp liên bộ điều hành vĩ mô mới đây. Tại hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương vào ngày 29-6, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng khẳng định: “Chúng tôi động viên Tập đoàn Dầu khí Việt Nam căn cứ khả năng thực tế để khai thác thêm nhiều hơn con số 1 triệu tấn so với kế hoạch”.

Trả lời báo chí, TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế tài chính (Học viện Tài chính) đánh giá: Việc các Bộ trưởng đưa ra đề xuất này cho thấy, sự phục hồi của nền kinh tế còn mong manh và thu ngân sách đang gặp nhiều khó khăn. Các số liệu được công bố cho thấy, tỷ trọng ngành khai thác dầu thô chiếm khoảng 7-8% GDP. Còn theo dự toán năm 2015, thu từ dầu thô chiếm khoảng 10% tổng thu ngân sách Nhà nước.

"Với tỷ trọng nói trên, ảnh hưởng của sự thay đổi sản lượng khai thác dầu thô đến GDP và thu ngân sách là đáng kể, nhưng không quá lớn" - ông Độ đánh giá.

Ngoài ra, TS Nguyễn Đức Độ cho rằng: Việc tăng sản lượng khai thác dầu thô gặp hai hạn chế cơ bản. Thứ nhất là về kỹ thuật, không thể tăng khai thác bao nhiêu cũng được. Thứ hai là về giá, nếu giá xuống thấp hơn chi phí thì việc tăng khai thác sẽ dẫn đến thua lỗ. Nếu chỉ nhìn từ nay đến cuối năm, tăng khai thác dầu thô là giải pháp nhanh nhất và chắc chắn nhất để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách theo kế hoạch đặt ra cho năm 2015. Các giải pháp khác đều có độ trễ, do đó không kịp. Tuy nhiên, trong trung hạn, vấn đề là phải cải thiện được tổng cầu. Kinh nghiệm các nước cho thấy, khi cả nợ công và nợ xấu đều ở mức cao, nền kinh tế cần một “chính sách tiền tệ phi truyền thống”.