Một số mặt hàng thực phẩm chức năng vi phạm quyền SHTT bị Đội 4 phát hiện,ầncóchếtàixửlíhànhviNKhànghóacóhạichosứckhỏkèo nhà cái 5 chấm com bắt giữ thời gian qua. Ảnh: Thịnh Hưng.

Phần lớn dược liệu, thuốc đông y NK không đạt yêu cầu chất lượng, hàm lượng về độ ẩm... Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị Bộ Y tế phối hợp xây dựng các biện pháp kiểm soát có hiệu quả tại khâu NK đối với các loại hàng hóa trên, nhằm bảo vệ sức khỏe và quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng.

Vi phạm nhãn mác diễn ra phổ biến

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2013, các DN Việt Nam đã NK 33.443 tấn dược liệu với tổng trị giá 31.236.785 USD từ Trung Quốc.

Theo một cán bộ Đội Kiểm soát bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (Đội 4)-Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan, hiện nay tình trạng giả mạo xuất xứ, vi phạm nhãn mác diễn ra khá phổ biến, qua kiểm tra một số mặt hàng thực phẩm chức năng, cơ quan hải quan phát hiện, trên nhãn hàng hóa NK có in hình cờ Mỹ, Anh, Canada hoặc chữ FDA (Cơ quan quản lí thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ), tuy nhiên qua điều tra ban đầu, cơ quan hải quan xác định đây là những sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc.

Đồng thời việc sử dụng dấu hiệu FDA hoặc in hình cờ của các nước có nền y tế, công nghiệp dược phẩm hàng đầu dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về việc hàng hóa được sản xuất tại các quốc gia đó cũng như chất lượng của hàng hóa.

Điển hình là vụ việc, cơ quan Hải quan đã phát hiện và xử lí đối với một DN NK lô hàng thuốc mang nhãn hiệu “E-NAT PLUS & hình” xâm phạm quyền SHTT đối với nhãn hiệu “ENAT 400 & hình” của Công ty Mega Lihesciences Ltd-Thái Lan đã được bảo hộ tại Việt Nam.

Vi phạm về đóng gói, chất lượng

Thời gian qua, qua kiểm tra thực tế của cơ quan Hải quan đã phát hiện những vụ việc NK hàng hóa không đạt chất lượng, gây nguy hại đến sức khỏe con người, vi phạm về ghi nhãn hàng hóa. Trong đó, đã khởi tố một vụ NK dược liệu, thuốc đông y và đã chuyển cơ quan điều tra theo quy định. Cụ thể, đối với mặt hàng thực phẩm chức năng, một số DN thực hiện mua hàng theo lô lớn, sau khi hoàn thành thủ tục hải quan mới tiến hành đóng gói và phân phối tại Việt Nam. Tuy trong hồ sơ công bố của DN, Bộ Y tế có xác nhận việc đóng gói ở mức độ nào thì mới được cho phép, việc tách nhỏ để đóng gói có ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm hay không, thời hạn sử dụng của sản phẩm được xác định như thế nào.

Bên cạnh đó, qua kiểm tra, cơ quan Hải quan phát hiện, một số DN được Cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm nhưng không trực tiếp NK (trong khi DN đó có đầy đủ năng lực và kinh nghiệm để tự thực hiện) mà lại ủy quyền cho DN khác thực hiện NK và phân phối. Khi các cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra đối với các DN được ủy quyền thì chất lượng hàng hóa NK vẫn đúng như trong hồ sơ công bố, tuy nhiên khi cơ quan hải có nghi vấn và tiến hành trưng cầu giám định, thì phát hiện hàng hóa trên không đạt chất lượng như hồ sơ đã công bố.

Mặt khác, trong quá trình làm nhiệm vụ, cơ quan Hải quan cũng phát hiện một số trường hợp có sự khác biệt giữa hàng hóa thực tế NK với hồ sơ công bố tiêu chuẩn về định lượng, hàm lượng sử dụng, bổ sung thêm thành phần... Tuy nhiên, hiện nay chưa có quy định cụ thể về việc bổ sung thêm thành phần của thuốc đến mức độ nào bị coi là vi phạm, cũng như chưa có quy định nào hướng dẫn về việc phối hợp giữa cơ quan hải quan với cơ quan quản lí của Bộ Y tế trong vấn đề xử lí, gây khó khăn trong quá trình xác định vi phạm và xử lí vi phạm tại khâu NK.

Ngoài ra, hiện nay đối với nhóm hàng dược liệu, thuốc đông y, mặc dù là mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người nhưng hiện vẫn chưa có quy định cụ thể về các chỉ tiêu chất lượng, không có quy định của cơ quan quản lí chuyên ngành về hàm lượng độc tố cho phép, lượng hóa chất, hàm lượng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật có trong sản phẩm nên khi phát hiện độc tố vượt ngưỡng khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng như tiêu chuẩn theo dược điển Việt Nam nhưng không có chế tài xử lí.

Cần có chế tài xử lí

Từ thực tế trên, Bộ Tài chính đã có công văn số 1067/BTC-TCHQ ngày 22-1-2014, đề nghị Bộ Y tế phối hợp kịp thời với cơ quan Hải quan trong việc kiểm tra hồ sơ cũng như xử lí đối với những DN NK có hành vi vi phạm. Khi tiến hành thẩm tra hồ sơ do các DN NK nộp, cần có sự kiểm tra, xác định tính hợp pháp, hợp lệ của các thông tin ghi trên nhãn sản phẩm để đảm bảo tuân thủ các quy định về ghi nhãn hàng hóa, SHTT.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu xây dựng và bổ sung chính sách quản lí đối với mặt hàng dược liệu, thuốc đông y NK cụ thể là đưa mặt hàng này vào Danh mục hàng hóa NK phải kiểm tra nhà nước về chất lượng. Ban hành các tiêu chuẩn về chất lượng, điều kiện NK đối với dược liệu, thuốc đông y, trong đó quy định cụ thể về mức tồn dư hóa chất độc hại hoặc hàm lượng độc tố cho phép có trong dược liệu, thuốc đông y được phép NK, các loại hóa chất hoặc hàm lượng độc tố bị cấm trong sản phẩm NK. Quy định chế tài xử lí đối với các DN có sai phạm trong hoạt động NK những mặt hàng nêu trên.

Thịnh Hưng

(责任编辑：Cúp C2)