Lương tối thiểu làm ảnh hưởng đến sức cạnh tranh

Phát biểu tại Diễn đàn,ựcdậynănglựcDNtưnhângiúptăngnộilựcnềnkinhtếsoi kèo giải mexico TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, đồng Chủ tịch VBF cho biết, VBF lần này diễn ra trong bối cảnh dòng vốn FDI của Việt Nam đang chịu ít nhiều tác động từ những thay đổi của các chính sách toàn cầu gần đây như: Brexit, TPP, chính sách Donald Trump, EVFTA, RCEP.... hay tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0…

Do đó, kỳ vọng của VBF lần này là tăng cường tính liên kết khu vực đầu tư nước ngoài với đầu tư trong nước, mà chủ yếu là doanh nghiệp (DN) tư nhân trong nước, đảm bảo hai khu vực này song hành, tránh tình trạng 1 nền kinh tế với 2 tốc độ hay là 2 nền kinh tế trong 1 quốc gia. Đây cũng đúng là vấn đề mà Quốc hội đang thảo luận và cũng là hướng phát triển bền vững cho các DN FDI, TS Vũ Tiến Lộc nhìn nhận.

Các nhà đầu tư nước ngoài tham gia Diễn đàn cũng có chung lưu ý rằng, trong bối cảnh hiện nay, khi mà các chính sách của các nước đang thay đổi liên tục có thể sẽ dẫn tới sự đảo chiều của thương mại và đầu tư quốc tế, ảnh hưởng lớn đến các nền kinh tế mới nổi, có độ mở cao, coi xuất khẩu và FDI là những động lực tăng trưởng chính như Việt Nam. Chính vì vậy, thúc đẩy liên kết giữa DN trong nước và DN FDI, đặc biệt là vực dậy năng lực của khu vực DN tư nhân sẽ giúp tăng nội lực của nền kinh tế.

Theo ông Han Dong Hee, Chủ tịch Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM) tại Việt Nam, để có thể gắn kết được hai khu vực DN này, đã đến lúc Việt Nam cần thành lập một Ủy ban hợp tác đầu tư để cung cấp thông tin về các DN nhỏ và vừa (DNNVV) tiềm năng của Việt Nam cho các DN FDI trước khi đưa ra tư vấn từng trường hợp cụ thể.

Bên cạnh đó, tại diễn đàn, các đại diện hiệp hội DN cũng đề xuất nhiều kiến nghị về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam.

Theo ông Hiro Sagara, đồng Chủ tịch VBF 2017, đại diện Hiệp hội DN Nhật Bản tại Việt Nam (JBA), vấn đề lương tối thiểu tăng đang làm giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam. Ong Hiro Sagara cho biết, hiện tại, mức lương tối thiểu hiện tại của Việt Nam (ở khu vực 1) cao hơn mức lương ở lĩnh vực công nghiệp chính của Philippines, trong khi Malaysia và Thái Lan đã hạn chế tăng lương tối thiểu. Thậm chí, nếu bao gồm cả chi phí về phúc lợi xã hội và công đoàn thì chi phí lao động ở Việt Nam ngang bằng với chi phí lao động ở Thái Lan.

Đại diện JBA lo ngại, với tốc độ tăng nhanh như vậy Việt Nam có thể sẽ mất khả năng cạnh tranh tương đối so với các nước láng giềng. Khi lao động giá rẻ không còn là lợi thế, Việt Nam cần hỗ trợ phát triển DNNVV và DN ngành công nghiệp phụ trợ. “Tôi cho rằng, sẽ là chiến lược khi xác định mức tăng lương tối thiểu thích hợp hàng năm dựa trên mức tăng CPI”, ông Hiro Sagara kiến nghị với các cơ quan Chính phủ.

Một vấn đề khác JBA khuyến nghị là cấp giấy phép lao động dễ dàng hơn cho các lao động nước ngoài được tuyển dụng tại các DN ở Việt Nam. Bởi theo JBA, nới lỏng điều kiện cấp phép lao động sẽ giúp phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, năng lực ngành sản xuất và và nguồn lực con người, đặc biệt là các chuyên gia về DNVVN hoặc các ngành công nghiệp phụ trợ.

Tư nhân hoá đầu tư cơ sở hạ tầng

Trong khi đó, ông Tomaso Andreatta, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu tại VN (EuroCham) đưa ra 5 kiến nghị cụ thể nhằm hỗ trợ Việt Nam phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới.

Thứ nhất, về vấn đề phát triển bền vững và chính sách năng lượng. EuroCham đề xuất, khi Việt Nam chuyển sang các ngành công nghiệp có mức độ thâm hụt vốn cao để tăng thành phần nội địa trong sản phẩm, Chính phủ nên điều chỉnh chính sách công nghiệp theo hướng hoàn thiện chuỗi cung ứng với các quy định thân thiện môi trường và có đủ cơ sở vật chất để thực hiện tái chế.

“Chính phủ và người tiêu dùng các nước OECD ngày càng khắt khe hơn khi chọn mua sản phẩm và họ sẽ chọn những sản phẩm được sản xuất với quy trình thân thiện môi trường, với những quy định lao động tương tự tại các nước của họ... Do đó chúng tôi kiến nghị cần phải kiên quyết hơn trong việc hiện thực hoá nguồn năng lượng tái tạo”, Euro Cham đề xuất.

Thứ hai, về vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, ngân sách chỉ có thể đáp ứng một phần nhu cầu về cơ sở hạ tầng ở Việt Nam và các nguồn vốn hỗ trợ chính thức (ODA) đang giảm. Nguồn vốn tăng thêm phải đến từ đầu tư tư nhân, thông qua hình thức Hợp tác công tư (PPP) hiệu quả hơn. Như vậy, hoạt động đấu thầu cần minh bạch, kịp thời và công bằng thông qua tư nhân hoá toàn bộ thị trường.

Thứ ba là cải thiện môi trường pháp lý. EuroCham kiến nghị Chính phủ Việt Nam đảm bảo người vi phạm tên thương mại và bản quyền phải chịu các biện pháp cảnh cáo và xử lý mạnh mẽ về mặt pháp lý khi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả vi phạm qua Internet và đảm bảo rằng quyết định yêu cầu tạm dừng hay ngừng hành động vi phạm ngay lập tức.

Thứ tư, về tác động cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Theo EuroCham, đầu tư vào Việt Nam ngày càng gia tăng nhưng chủ yếu là trong những ngành truyền thống như quần áo, da giày, lắp ráp điện tử và có ngành từ thế kỷ 19 là thép và hoá chất. Nếu Việt Nam muốn bắt kịp xu hướng hiện tại và tiến về tương lai, chúng ta phải lựa chọn rõ ràng và tạo điều kiện phát triển các ngành công nghiệp của tương lai.

EuroCham cũng cho rằng việc lựa chọn trở thành quốc gia sản xuất xe ô tô và xe máy điện sẽ biến Việt Nam trở thành nước dẫn đầu trong lĩnh vực năng lượng sạch và ô tô. Đồng thời, việc này giúp mở đường cho Việt Nam để sản xuất pin cho các toà nhà và thành phố, bổ sung vào nguồn năng lượng tái tạo liên tục. Dĩ nhiên, kèm theo cần phải có kế hoạch tái chế pin đã qua sử dụng.

Thứ năm là đảm bảo áp dụng thống nhất luật và chính sách. Nhiều nhà đầu tư tại Việt Nam gặp vấn đề trong thủ tục mở rộng văn phòng, kể từ các thủ tục hành chính cấp địa phương đến trung ương. Các tỉnh và thành phố đang cạnh tranh với nhau trong việc thu hút đầu tư và họ nên mở cửa và minh bạch nhất có thể, phối hợp với chính quyền Trung ương để đảm bảo nhà đầu tư có dự án tại các tỉnh khác nhau được hưởng các điều kiện giống nhau.

H.Y