Tổng cục trưởng TCHQ Nguyễn Ngọc Túc thừa ủy quyền trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Đội Kiểm soát chống buôn lậu Khu vực miền Bắc (Đội 1) - Cục Điều tra chống buôn lậu về thành tích thực hiện thành công chuyên đề ngăn chặn thiết bị y tế đã qua sử dụng nhập khẩu. Ảnh: HỮU LINH

Có thể nói, công tác chống buôn lậu của ngành Hải quan nói riêng và của các lực lượng khác nói chung đã cho sự thay đổi về chất kể từ khi Ban Chỉ đạo Quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (gọi tắt là Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia) được thành lập. Các chuyên án, chuyên đề về chống buôn lậu đã được các lực lượng liên tục triển khai. Nhiều đường dây, ổ nhóm ở các tụ điểm nóng về buôn lậu trên các tuyến đã bị triệt phá. Tổng cục Hải quan đã triển khai quyết liệt công tác chống buôn lậu với mục tiêu tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho các DN làm ăn chân chính. Hàng loạt chuyên đề đấu tranh đã được lực lượng Hải quan xác lập. Điển hình chuyên đề ngăn chặn thiết bị y tế đã qua sử dụng NK, hàng bách hóa tổng hợp Trung Quốc, tạm nhập - tái xuất…

Trong năm qua, việc cơ quan Hải quan phát hiện ngăn chặn hàng giả các thương hiệu nổi tiếng của Việt Nam từ nước ngoài về là một minh chứng rõ nét nhất cho việc bảo hộ sản xuất trong nước. Đơn cử như trường hợp bóng đèn mang thương hiệu “Rạng Đông” đã có bề dày phát triển hơn 50 năm và chỗ đứng vững chắc trên thị trường nội địa (chiếm 90%), XK (chiếm 10%). Trong tháng 8-2014, lực lượng Hải quan Lạng Sơn, Hải quan Quảng Ninh đã phát hiện thu giữ hàng nghìn chiếc bóng đèn Compact, loại 3UT4 20W, trên bao bì có ghi rõ nhãn hiệu Rạng Đông. Loại bóng đèn Compact Rạng Đông tiết kiệm điện đã đáp ứng trên 50% thị phần nội địa, đem lại 50% lợi nhuận hàng năm của Công ty, vì vậy, Công ty rất vui mừng khi lực lượng Hải quan phát hiện bắt giữ các loại hàng giả này.

Đối với chuyên đề ngăn chặn buôn lậu từ hoạt động tạm nhập - tái xuất, cơ quan Hải quan đã huy động tổng lực từ Trung ương đến địa phương để ngăn chặn. Có thể kể đến vụ vào cuối tháng 4-2014, tại Cao Bằng, lực lượng Hải quan gồm: Tổ Kiểm tra đột xuất; Đội 1, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) và Chi cục Hải quan cửa khẩu Trà Lĩnh (Cục Hải quan Cao Bằng) phối hợp kiểm tra, phát hiện sai phạm của 4 lô hàng trong 7 container hàng hóa tạm nhập tái xuất, tổng trị giá hàng hóa khoảng 6 tỷ đồng. Cả 4 lô hàng khi lực lượng Hải quan tiến hành kiểm tra, hàng hóa đều không đúng theo khai báo trên tờ khai hải quan. Đáng lưu ý, số hàng hóa vi phạm gồm: Mỹ phẩm, sữa, rượu… còn có một số lượng lớn máy tính xách tay, vi mạch điện tử, màn hình máy tính, thiết bị y tế... đều đã qua sử dụng là loại hàng hóa cấm NK. UBND tỉnh Cao Bằng đã báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc - Trưởng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia liên quan đến hành vi vi phạm trong hoạt động tạm nhập - tái xuất của Công ty TNHH TSC (Hải Phòng).

Sức mạnh lan tỏa

Với sự chỉ đạo sát sao của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, không chỉ lực lượng Hải quan mà các lực lượng khác cũng đã chủ động hơn trong công tác chống buôn lậu. Nổi bật nhất là các lực lượng Hải quan, Công an, Quản lý thị trường đã triển khai lực lượng chặn đứng nhiều vụ buôn lậu lớn trên tuyến biên giới các tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh.

Điển hình là vụ việc xảy ra ngay trong đợt nghỉ Lễ Quốc khánh 2-9. Một nhóm buôn lậu tập kết số lượng lớn hàng bách hóa tại khu vực cửa khẩu Đồng Đăng (Lạng Sơn) và Móng Cái (Quảng Ninh) vận chuyển về các tỉnh Bắc Ninh và Hưng Yên, sau đó đưa vào các tỉnh phía Nam tiêu thụ. Trong đêm 31-8-2014, Cục Điều tra chống buôn lậu đã chủ trì phối hợp C47 (Bộ Công an), Công an và Quản lý thị trường Hưng Yên huy động trên 50 cán bộ, chiến sỹ cùng nhiều phương tiện đồng loạt triển khai trên các địa bàn để tổ chức theo dõi, mật phục.

Trên tuyến Quốc lộ 1 (hướng Lạng Sơn - Bắc Ninh - Hưng Yên), Tổ công tác đã kiểm tra 4 ô tô. Cùng lúc, 4 xe khác trên tuyến Quốc lộ 18 (hướng Quảng Ninh - Hải Dương - Hưng Yên) cũng bị một Tổ công tác kiểm tra. Tại thời điểm kiểm tra, các lái xe không xuất trình được chứng từ hàng hóa theo quy định. Cục Điều tra chống buôn lậu đã ra quyết định tạm giữ hàng hóa vi phạm, chuyển hàng hóa, phương tiện về Chi cục Quản lý thị trường Hưng Yên để tiến hành điều tra, xác minh. Kết quả kiểm tra sơ bộ, hàng hóa trên 8 xe ô tô có trọng lượng khoảng 100 tấn, bao gồm hàng trăm loại mặt hàng xuất xứ từ Trung Quốc, trong đó có súng đồ chơi trẻ em, đồ điện, điện tử, xe đạp điện, phụ tùng ô tô, phụ gia thực phẩm, trứng gà, mỹ phẩm, quần áo, vải các loại… Trong số hàng hóa vi phạm có cả biển số xe ô tô giả. Tổng trị giá hàng hóa ước khoảng 10 tỷ đồng.

Hàng bách hóa do Trung Quốc sản xuất không những bùng phát trên tuyến biên giới phía Bắc, mà còn “đội lốt” hàng NK ẩn lậu thuế qua khu vực cảng Sài Gòn. Vụ việc bị phanh phui khi lực lượng Hải quan tiến hành đánh giá, thu thập xử lý thông tin quản lý rủi ro, kiểm tra thực tế hàng hóa. Cụ thể, Đội Kiểm soát Hải quan (Cục Hải quan TP.HCM) đã phối hợp với Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 4 kiểm tra, phát hiện 2 lô hàng bách hóa Trung Quốc NK gian lận trên 130 triệu đồng tiền thuế. Hai lô hàng của Công ty TNHH Thương Mại Dịch Vụ và Giao Nhận Liên Vận NK qua cảng ICD Phước Long- Thủ Đức. Trong đó, lô hàng thuộc tờ khai số 100176839120/A11 khai báo hàng bách hóa các loại, gồm 11 mục hàng (gần 10 tấn): giấy decal, hộp đựng đồ bằng nhựa, đồng hồ để bàn, khung ảnh bằng nhựa,… xuất xứ Trung Quốc, trị giá 8.083 USD; tổng số thuế phải nộp hơn 30 triệu đồng. Tuy nhiên qua kiểm tra thực tế, ngoài 11 mục hàng, cơ quan Hải quan còn phát hiện có 26 mục hàng bách hóa các loại không khai báo, ẩn lậu thuế gần 100 triệu đồng. Tiếp tục kiểm tra lô hàng thứ hai thuộc tờ khai số 100176848110 /A11, khai báo NK 13 mục hàng (10,5 tấn) là vòi nước, đồng hồ để bàn, đèn rọi tranh,… xuất xứ Trung Quốc, trị giá 9.043 USD; tổng số thuế phải nộp hơn 30 triệu đồng. Tuy nhiên, số hàng thực nhập có 13 mục hàng không khai báo hải quan, ẩn lậu hơn 33 triệu đồng tiền thuế. Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 4 đã lập biên bản vi phạm, xử phạt DN 20% tổng số tiền thuế DN gian lận.

Sau mỗi chuyên án lớn các đối tượng buôn lậu không dám lộng hành như trước. Không thể đi bằng đường nhập lậu, trong khi nhu cầu tiêu dùng trong nội địa gia tăng, bắt buộc các chủ hàng phải NK hàng hóa theo được chính ngạch. Tính riêng trong tháng 11-2014, kim ngạch NK tại một số cửa khẩu như Móng Cái tăng 12,4%; Bắc Phong Sinh tăng 97,8%; Hữu Nghị tăng 6,9%; Tân Thanh tăng 1,3%... so với tháng trước. Đây là minh chứng rõ nét nhất về hiệu quả công tác chống buôn lậu.